4 Ład korporacyjny i etyka

Ryzyka utraty ciągłości dostaw energii elektrycznej

Ryzyka mają skutki bezpośrednio i natychmiast odczuwalne przez odbiorców – jako nagły zanik zasilania albo powtarzające się ograniczenia w dostarczaniu energii, znane jako stopnie zasilania, wprowadzane w wyniku długotrwałego niedoboru mocy w KSE.

O ile przyczyną nagłego zaniku zasilania najczęściej są awarie i uszkodzenia elementów KSE, w tym spowodowane katastrofalnymi zjawiskami pogodowymi, o tyle na poziom ryzyka wprowadzenia ograniczeń największy wpływ mają czynniki determinujące możliwość zbilansowania zapotrzebowania odbiorców na energię elektryczną.

Należą do nich przede wszystkim wielkość mocy wytwórczych dostępnych dla operatora systemu oraz wzrost szczytowego zapotrzebowania na energię. Na pogorszenie tego bilansu mogą wpłynąć odstawienia funkcjonujących obecnie jednostek wytwórczych, opóźnienia w oddawaniu do eksploatacji nowych mocy i nieterminowa realizacja inwestycji sieciowych, a także warunki pogodowe (np. wysokie temperatury, susze, długotrwałe okresy bezwietrznej pogody). 

Zarządzanie ryzykiem utraty ciągłości dostaw obejmuje, oprócz pozyskiwania regulacyjnych usług systemowych, uzgadnianie z wytwórcami optymalnych harmonogramów remontów oraz zawieranie trzech rodzajów umów: na usługę obniżania zapotrzebowania odbiorców na energię (ang. Demand Side Response – DSR), na usługę pozostawania w dyspozycji OSP przez jednostki wytwórcze niedysponowane centralnie (nJWCD) oraz na udzielanie pomocy awaryjnej z operatorami sąsiednich systemów przesyłowych.

Elementem ograniczającym ryzyko niedoboru mocy są płatności z tytułu operacyjnej rezerwy mocy oraz zakup interwencyjnej rezerwy zimnej. Podejmowane są też inwestycje mające na celu zwiększenie zdolności przesyłowych oraz poprawę bezpieczeństwa sieci przesyłowych.

Ryzyka o charakterze operacyjnym związane z eksploatacją i prowadzeniem ruchu sieciowego oraz bilansowaniem KSE

Na infrastrukturę stacyjną i liniową oddziałują czynniki naturalne, zwłaszcza zjawiska pogodowe o ponadstandardowych parametrach. Wpływ na jej stan techniczny mają również akty wandalizmu i kradzieży; ponadto ulega ona naturalnej degradacji.

W ramach przeciwdziałania degradacji majątku sieciowego opracowaliśmy i wdrożyliśmy jednolity model eksploatacji pozwalający w sposób cykliczny, ustandaryzowany i mierzalny dokonywać oceny stanu technicznego urządzeń oraz środowiska ich pracy. Najbardziej wyeksploatowane i najstarsze elementy majątku sieciowego są prewencyjnie wymieniane. Zawieramy umowy centralne na serwis i obsługę na wypadek awarii dla obiektów stacyjnych i liniowych wraz z ich zasadniczym wyposażeniem. Równolegle realizowany jest program Rozwoju służb eksploatacyjnych umożliwiający ciągłe zwiększanie kompetencji własnych specjalistów, w tym wykonujących prace w terenie. Podejmujemy także działania inwestycyjne skierowane na optymalizację obciążenia linii przesyłowych z eliminacją stanów przeciążeniowych elementów systemu przesyłowego.

Naszym celem jest eliminowanie i ograniczanie liczby zdarzeń awaryjnych o charakterze technicznym. Pozwala nam na to przyjęcie nowego podejścia do procesu prowadzenia eksploatacji, opartego między innymi na stałym monitorowaniu stanu niezawodności zasadniczych elementów sieci z prewencyjną wymianą wyposażenia sieci stanowiącego potencjalne źródło awarii i zakłóceń. Działania te są wspierane przez systematyczną standaryzację wyposażenia sieci i tworzenie bazy magazynowej, ułatwiającej szybkie i optymalne pod względem kosztów dokonywanie niezbędnych wymian.

Docelowym kierunkiem naszych działań jest wdrożenie polityki eksploatacyjnej opartej na analizach wskaźników awaryjności i niezawodności urządzeń (ang. reliability based maintenance i reliability based inventory management), co będzie wiązało się z zestandaryzowaniem wyposażenia sieci dla głównych klas urządzeń technicznych.

Ryzyka związane z zagrożeniami realizacji projektów inwestycyjnych

Zaburzenia w procesie realizacji inwestycji wpływają negatywnie na poziom bezpieczeństwa pracy KSE – skutkują najczęściej opóźnieniami podnoszącymi koszty inwestycji oraz stwarzają kolejne ryzyka – powstania zakłóceń w pracy systemu przesyłowego.

Najczęstszą przyczyną takich sytuacji są przedłużające się negocjacje ze społecznością lokalną na etapie planowania i realizacji inwestycji, a także przewlekłość procesu ustalenia stanu prawnego oraz pozyskiwania tytułu prawnego do nieruchomości gruntowych dla istniejących i nowo budowanych linii elektroenergetycznych.

W połowie 2017 roku zaawansowany był proces wdrażania efektywnego modelu zarządzania inwestycjami zarówno w ujęciu organizacyjnym, procesowym, jak i metodycznym. Wsparcie w tym zakresie stanowią również nowe legislacje prawne, ujęte zwłaszcza w tzw. specustawie przesyłowej.

Ryzyka związane z cyberbezpieczeństwem oraz infrastrukturą informatyczną

Praca systemu przesyłowego jest nadzorowana przez wiele wyspecjalizowanych systemów informatycznych i teleinformatycznych mogących być przedmiotem cyberataków ze strony osób lub podmiotów spoza organizacji. Ataki te zagrażają bezpośrednio pracy tych systemów oraz KSE, naruszając jednocześnie integralność, dostępność i poufność zasobów informacyjnych spółki.

W celu zminimalizowania opisanego wyżej zjawiska wdrożyliśmy System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji oparty na ISO27001. Dodatkowym wsparciem są także działania jednostek organizacyjnych odpowiedzialnych za bezpieczeństwo, wdrożone narzędzia techniczne na wszystkich poziomach przetwarzania informacji oraz zabezpieczenia fizyczne w serwerowni, na stacjach elektroenergetycznych i w biurach. W ramach projektów realizowane są prace o charakterze audytowym i doradczym mające na celu identyfikację luk w działającym systemie zabezpieczeń. 

Ryzyko regulacyjne wynikające z ewentualnego wdrożenia niektórych przepisów UE w ramach tak zwanego Pakietu zimowego

Jesteśmy aktywnym uczestnikiem procesu identyfikowania zagrożeń związanych z planowanymi regulacjami UE, które wpłyną na kształt, bezpieczeństwo oraz koszty wewnętrznego modelu rynku energii, a także wprowadzanego rynku mocy. Podejmujemy więc działania mające zmienić ostateczny kształt rozwiązań na takie, które będą przyczyniały się do poprawy krótko- i długoterminowego bezpieczeństwa energetycznego Polski. Szczególną uwagę przykładamy do analizy ryzyk związanych z propozycjami KE zawartymi w pakiecie Czysta energia dla wszystkich Europejczyków, w tym ograniczeń dotyczących możliwości uczestnictwa w mechanizmach mocowych jednostek wytwórczych opalanych węglem oraz przeniesienia niektórych uprawnień operatorskich z poziomu krajowego na poziom regionalny.

Warunki udziału w postępowaniu

O udzielenie zamówienia w naszej spółce mogą ubiegać się wykonawcy, którzy spełniają następujące warunki:

• posiadanie uprawnień do wykonywania określonej działalności, w tym wykonywania prac lub czynności, jeżeli przepisy prawa nakładają obowiązek ich posiadania,
• posiadanie wiedzy i doświadczenia,
• dysponowanie odpowiednim potencjałem technicznym oraz personelem zdolnym do wykonania zamówienia,
• posiadanie stabilnej sytuacji ekonomicznej i finansowej gwarantującej wykonanie zamówienia,
• brak wykluczenia z postępowania o udzielenie zamówienia.

Wykonawcy prac i usług pochodzą w 98,3 procent z Polski, 0,3 procent z krajów Unii Europejskiej oraz 1,4 procent z krajów spoza Unii Europejskiej. 

Akty prawne stanowiące fundament polityki zakupowej PSE

• Ustawa z 29 stycznia 2004 roku Prawo zamówień publicznych wraz z aktami wykonawczymi wydanymi do ustawy.
• Wytyczne w zakresie kwalifikowalności wydatków w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności na lata 2014-2020.
• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/25/UE z 26 lutego 2014 roku w sprawie udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych. 
• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/81/WE z 13 lipca 2009 roku w sprawie koordynacji procedur udzielania niektórych zamówień na roboty budowlane, dostawy i usługi przez instytucje lub podmioty zamawiające w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa. 
• Komunikat Komisji dotyczący prawa wspólnotowego obowiązującego w dziedzinie udzielania zamówień, które nie są lub są jedynie częściowo objęte dyrektywami w sprawie zamówień publicznych (2006/C 179/02).

W pracy z wykonawcami i dostawcami zależy nam na zbudowaniu trwałych więzi i partnerskich relacji. Co ważne – wszystkie działania przeprowadzane przez wykonawców realizowane są jako działania PSE i wpływają na percepcję odbioru wizerunku naszej firmy jako inwestora. Dlatego tak ważne są wysokie standardy i spójne wytyczne dotyczące współpracy wykonawców z lokalnymi społecznościami, o które dbamy na co dzień.